KS VÕ QUÍ HUÂN

Kỹ sư Võ Quí Huân (1912 - 1967) quê ở Thanh Chương, Nghệ An. Ông được coi là một chuyên gia hàng đầu trong ngành đúc luyện kim và công nghiệp Việt Nam, cha đẻ của lò cao trong thời kháng chiến chống Pháp. Ông sang Pháp học tập, có ba bằng kỹ sư: cơ điện, đúc - luyện kim và kỹ nghệ chuyên nghiệp. Ở Pháp, ông trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Pháp năm 1939.

Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh sang Pháp năm 1946, Võ Quí Huân là một trong bốn trí thức được ông đưa về nước (cùng với Trần Hữu Tước, Trần Đại Nghĩa, Võ Đình Quỳnh). Để lại con nhỏ mới hai tuổi và người vợ Pháp đang đi công tác chưa về, ông đã cùng Chủ tịch Hồ Chí Minh về nước để phát triển ngành luyện kim và cơ khí. Trong hoàn cảnh đất nước còn khó khăn, thiếu thốn, Kỹ sư Võ Quí Huân được bổ nhiệm làm Giám đốc Sở Khoáng chất kỹ nghệ Trung bộ. Ông là người nghiên cứu sản xuất những mẻ gang đầu tiên phục vụ kháng chiến và đặt nền móng cho sự nghiệp đào tạo ngành đúc - luyện kim. Ngày 15-11-1948, lò cao này đã sản xuất thành công mẻ gang đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từ quặng sắt Vân Trình, đánh dấu mốc son phát triển công nghiệp luyện kim của nước ta. Để đánh dấu sự kiện lịch sử này, mẻ gang đầu tiên đã được sử dụng để đúc tượng bán thân của Chủ tịch Hồ Chí Minh và gửi ra chiến khu Việt Bắc.

Từ những mẻ gang do Kỹ sư Võ Quí Huân và cộng sự sản xuất, những quả lựu đạn, mìn và nhiều loại vũ khí khác đã được chế tạo, góp phần vào thắng lợi của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Hòa bình lập lại, Kỹ sư Võ Quí Huân làm hiệu trưởng đầu tiên của trường dạy nghề công nhân kỹ thuật 1, tiền thân của Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội sau này, đào tạo nhiều thế hệ cán bộ trong ngành và gây dựng ngành luyện kim Việt Nam.

Tên của Võ Quí Huân đã được đặt cho một phố gần trường Đại học Công nghiệp Hà Nội ở phường Minh Khai, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội vào năm 2011. Cũng trong năm này, ông được truy tặng Huân chương Độc lập hạng Nhất.